ابن‌حنش ابوعبدالله شرف‌الدین محمد بن یحییاِبْنِ حَنَش، ابوعبدالله شرف‌الدین محمد بن یحیی بن احمد بن حنش (ح ۶۵۰ - ۷۱۹ق/۱۲۵۲- ۱۳۱۹م)، فقیه و متکلم زیدی یمنی. است. ۱ - پدر و جدپدر وی یحیی و نیای او احمد بن سلطان حنش از فقیهان یمن بوده‌اند. [۱]
ابن ابی الرجال، احمد، مطلع البدور و مجمع البحور، ج۴، ص۴۰۹، میکروفیلم دارالکتب، شم ۴، ص۱۶.
۲ - اساتیدابن حنش نزد پدر خود یحیی بن احمد (د ۶۹۷ ق/ ۱۲۹۸م) و عبدالله بن علی بن احمد اَکْوع دانش آموخت. ۳ - شخصیت و مقام علمیوی تمایل داشت که بین اصول و فروع جمع کند و مشکلات علمی را علت‌یابی نموده و تفاوت‌های متشابهات را دریابد. از این رو او را "چراغ راهنمای طالبان علم" و "زبان متکلمان" و "امام مجتهدان" نامیده‌اند. [۲]
ابن ابی الرجال، احمد، مطلع البدور و مجمع البحور، ج۴، ص۴۰۹-۴۱۰، میکروفیلم دارالکتب، شم ۴، ص۱۶.
شوکانی [۳]
شوکانی، محمد، البدر الطالع، ج۲، ص۲۷۷، قاهره، ۱۳۴۸ق/۱۹۴۹م.
وی را مردی زاهد و عابد و فصیح و حاضرجواب و ذوفنون دانسته است.۴ - شاگرداناز شاگردان معروف وی امام مهدی محمود بن مطهر بن یحیی (د ۷۲۹ق/۱۳۲۹م) از پیشوایان زیدیه و مرتضی بن مفضل [۴]
ابن ابی الرجال، احمد، مطلع البدور و مجمع البحور، ج۴، ص۴۰۹-۴۱۰، میکروفیلم دارالکتب، شم ۴، ص۱۶.
و جماعتی دیگر از بزرگان را می‌توان نام. برد. [۵]
شوکانی، محمد، البدر الطالع، ج۲، ص۲۷۷، قاهره، ۱۳۴۸ق/۱۹۴۹م.
۵ - وفاتوفات وی در ظفار واقع شد و در الطفه در کنار قبر پدرش به خاک سپرده شد. [۶]
ابن ابی الرجال، احمد، مطلع البدور و مجمع البحور، ج۴، ص۴۰۸، میکروفیلم دارالکتب، شم ۴، ص۱۶.
[۷]
شوکانی، محمد، البدر الطالع، ج۲، ص۲۷۷، قاهره، ۱۳۴۸ق/۱۹۴۹م.
[۸]
زباره، محمد، ائمة الیمن، ج۱، ص۲۲۰، تعز، ۱۳۷۲ق/۱۹۵۲م.
۶ - آثار۱. یاقوتة الغیاصة الجامعة لمعانی الخلاصة النافعة بالادلة القاطعة، شرح بر کتاب الخلاصة النافعة احمد بن حسن رصّاص [۹]
ابن ابی الرجال، احمد، مطلع البدور و مجمع البحور، ج۱، ص۴۰۹، میکروفیلم دارالکتب، شم ۴، ص۱۶.
که گاه با عنوان الانوار المتألقة الساطعة فی تلخیص فوائد الخلاصة النافعة شناخته می‌شود. [۱۰]
حبشی، عبدالله محمد، مصادر الفکر الاسلامی فی الیمن، ج۱، ص۱۱۲، صنعا، مرکز الدراسات الیمنیّة.
نسخه‌هایی از آن در آمبروزیانا و مکتبة الغربیه یمن وجود دارد. [۱۱]
حبشی، عبدالله محمد، مصادر الفکر الاسلامی فی الیمن، ج۱، ص۱۱۲، صنعا، مرکز الدراسات الیمنیّة.
۲. التمهید و التیسیر فی تحصیل فوائد التحریر که شوکانی [۱۲]
شوکانی، محمد، البدر الطالع، ج۲، ص۲۷۷، قاهره، ۱۳۴۸ق/۱۹۴۹م.
آن را التمهید و التفسیر لفوائد التحریر و بروکلمان آن را التمهید و التبصیر ضبط کرده‌اند، نسخه‌ای از جلد دوم این کتاب در آمبروزیانا موجود است.۳. الیواقیت المضیئة فی غرائب فقه الائمة الزیدیة؛ نسخه آن در جامع الکبیر صنعا [۱۳]
رقیحی، احمد عبدالرزاق و دیگران، فهرست مخطوطات مکتبة الجامع الکبیر، ج۱، ص۱۲۴۲، صنعا، ۱۴۴۰ق/۱۹۸۴م.
موجود است.هیچ کدام از آثار نامبرده تاکنون به چاپ نرسیده است. ۷ - فهرست منابع(۱) ابن ابی الرجال، احمد، مطلع البدور و مجمع البحور، میکروفیلم دارالکتب، شم ۴، ص۱۶. (۲) حبشی، عبدالله محمد، مصادر الفکر الاسلامی فی الیمن، صنعا، مرکز الدراسات الیمنیّة. (۳) رقیحی، احمد عبدالرزاق و دیگران، فهرست مخطوطات مکتبة الجامع الکبیر، صنعا، ۱۴۴۰ق/۱۹۸۴l. (۴) زباره، محمد، ائمة الیمن، تعز، ۱۳۷۲ق/۱۹۵۲l. (۵) شوکانی، محمد، البدر الطالع، قاهره، ۱۳۴۸ق/۱۹۴۹l. ۸ - پانویس
۹ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۳، ص۱۱۲۰. |